Günümüzde teknolojinin gelişmesiyle sosyal medya, her zamankinden daha fazla insanın sesini duyurduğu, bireylerin düşüncelerini özgürce ifade edebildiği, toplumsal olaylara anlık olarak tepki verdiği ve bireylerin bu toplumsal olaylara ışık tutabildiği bir alan haline gelmiştir.
Kişilerin düşüncelerini özgürce ifade etmelerine olanak veren bu sosyal ağlar, bazen kişilerin birbirlerine karşı hakaret ve aşağılayıcı söylemler kullanmasına da tanık olmamıza neden olmaktadır.
Her ne kadar özgürlük arayışındaysak da bu özgürlüğün başka bireylerin haklarına saygı göstermekle sınırlı olması gerektiği
unutulmamalıdır.
Birçok kullanıcı, anonimlik arkasına saklanarak başka insanlara hakaret etmeyi kolay buluyor. Oysa bu tür davranışlar, sosyal medya etkileşimini sağlıklı bir düzlemden çıkararak, toplumun kutuplaşmasına neden
olmaktadır. Bu da daha fazla nefret söylemi ve çatışma yaratmaktadır.
Eleştiriler yapabiliriz, ama bunu yaparken daima insani değerlerimizi unutmadan, yapıcı bir dille iletişim kurmalıyız.
Unutmayalım ki sanal dünyada sergilenen tutumlarımız, gerçek dünyada ciddi sonuçlar doğurmaktadır.
Bu yazımda sizlere sosyal medya üzerinden gerçekleştirilen hakaret suçunun cezai yaptırımları ve tazminat hukuku açısından sonuçları hakkında genel bir bilgi vermeyi amaçlamaktayım. Bunu yaparken örnekler vererek konuya açıklık getirmeye çalışacağım.
SOSYAL MEDYADA HAKARET VE CEZAİ YAPTIRIMI:
Hakaret suçu Türk Ceza Kanunu m. 125’te düzenlenmiş olup “ Bir kimseye
onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya
olgu isnat eden veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına
saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.” Türk Ceza Kanunu m. 125/2 “Fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı
veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkrada belirtilen
cezaya hükmolunur.” diyerek hakaret suçunun sesli, yazılı veya görüntülü bir
ileti ile işlenmesini hakaret suçunun temel şekli ile aynı tutmuştur.
Hakaret suçu; instagram, facebook, twitter, telegram, whatsapp vb. uygulamalar ve sosyal medya hesapları
aracılığıyla işlendiği gibi e-mail (e-posta) göndermek gibi başka yöntemlerle
de internet üzerinden işlenebilmektedir.
İnternet üzerinden hakaret suçu oluşturan sözlerin tek tek kanunda sayılması imkansızdır. Suçun oluşması için temel kural; internetten sergilenen söz ve davranışlarla kişinin onur, şeref veya saygınlığını rencide edecek somut bir fiil veya olgu isnat edilmesi veya sövme yoluyla kişinin onur, şeref veya saygınlığına saldırılmasıdır.
İnternet üzerinden
“şerefsiz”, “salak”, “karektersiz’’, “aptal”, “hayvan”, vb. gibi sözler söylemek
hakaret suçunu oluşturacaktır.
Sosyal medya üzerinden
paylaşılan resimlere yapılan olumsuz yorumlar da hakaret suçu teşkil edebilir. Örneğin, gözü görmeyen birine “kör karı” demek internet üzerinden hakaret suçunun oluşmasına neden olur.
İnternet üzerinden hakaret suçu, sözle işlenebileceği gibi yorum, yazı, şekil ve görüntü ile de işlenebilir. Örneğin, bir kişiye dışkı resmi altında yapılan “buna benziyorsun” şeklindeki yorum internet yoluyla hakaret suçunun oluşmasına neden olur.
Sosyal medya üzerinden bir kişi ya da gruba yönelik hakaret suçu işlendiğinde, mağdur olan taraf, mahkemeye başvurarak şikayette bulunabilir.
Sosyal medya kullanıcıları, dikkatsizlik veya öfke anında yaptıkları paylaşımların ciddiyetini göz ardı edebiliyorlar. Ancak
unutulmamalıdır ki sosyal medya mesajları da hukukun kapsama alanındadır; bu
nedenle, herhangi bir içerik paylaşılmadan önce dikkatli düşünülmesi gerekmektedir.
Sonuç olarak, sosyal medyada ifade özgürlüğü kadar bu özgürlüğün sınırlarının da farkında olmalıyız.
Her birey, ceza hukuku çerçevesinde ortaya çıkabilecek sonuçların bilincinde olarak, saygılı ve yapıcı bir dil kullanmalı; aksi takdirde, önüne geçilemeyecek hukuki yaptırımlarla karşılaşma riski
taşımaktadır.
Sosyal medya sadece bir iletişim aracı değil, aynı zamanda sosyal sorumlulukları ve hukuki sınırları anlamamız gereken bir alandır.
SOSYAL MEDYADA HAKARET VE TAZMİNAT BOYUTU:
Günümüz dijital çağında, sosyal medya platformları bizlere
düşüncelerimizi özgürce ifade etmek, deneyimlerimizi paylaşmak ve diğer
insanlarla etkileşim içinde olmak için geniş bir alan sunuyor.
Ancak, bu sınırsız ifade özgürlüğü, beraberinde ciddi sonuçları da getirmektedir.
Özellikle, sosyal medyada karşılaşılan hakaret, birleştiği öfke ve ani reflekslerle birlikte, tazminat davaları ile sonuçlanabilecek bir kapıyı aralamaktadır.
Sosyal medya üzerinden yapılan hakaretler, hukuki açıdan yalnızca bireylerin onurunu zedelemekle kalmaz, aynı zamanda sıklıkla maddi ve manevi tazminat taleplerini de gündeme getirir.
Türk Medeni Kanunu’nda belirtilen kişilik haklarına aykırı hareket edenlerin, mağdurlara karşı tazminat ödemekle yükümlü oldukları açıktır.
Bir kişinin sosyal medya üzerinden hedef alınıp haksız yere aşağılandığı veya hakaret gördüğü durumlarda, o kişi hukuki yollara başvurarak tazminat talep edebilir.
Sosyal medya platformlarının, bu nedenle kullanıcıları bilgilendirmesi, doğru bir iletişim dili oluşturulması adına önemlidir.
Kullanıcıların, paylaşım yaparken karşılaşabilecekleri hukuki sonuçlar hakkında bilgi sahibi olmaları, onları daha saygılı ve bilinçli bir iletişim tarzına
yönlendirebilir.
Sonuç olarak, sosyal medyada ifade özgürlüğümüzü kullanırken, dikkatli ve saygılı olmak, başkalarının kişilik haklarına zarar vermemek büyük önem arz etmektedir. Hakaret, kelimelerin ötesinde bir etki yaratmakta ve hayatlarımızda uzun süreli izler bırakabilmektedir. Bu nedenle,
sosyal medya üzerinde paylaştığımız her düşüncenin ve söylediğimiz her kelimenin bizleri hukuki olarak bağlayabileceğini unutmamalıyız.
